[ İnci Gemalmaz'ın Sayfası]

---

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ'NÜN
ÖGRETİM ÜYESİ YETİŞTİRME KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ

Enstitümüz, devlet üniversiteleri için ögretim üyesi yetiştirme konusunda, aşagıda maddeler halinde açıklamaya çalıştıgımız, ülkemiz için alışılmışın dışında bir görüşe sahiptir:

1. Son yıllarda, belirli saatin üstünde ve belirli sayının üstünde ögrenci bulunduran sınıflara okutulan derslerin ücretlendirilmesi, bazı ögretim üyelerinin daha çok para kazanmak için daha çok ders ve ögrenci almalarına yol açmıştır. Ögretim üyesi yetiştirmeye yönelik lisans üstü ögretimde, bu sebeple, bazı ögretim üyeleri, sorumlulugunu düşünmeden, okuttukları derslerin kredi saati ve çeşidini ve danışmanı vy tez yöneticisi oldukları ögrencilerin sayısını artırmakta, özellikle bu ögrencilere yıllarca sözde danışmanlık ve tez yöneticiligi yaptıktan sonra, bunları anlaşılmaz sebeplerle yarı yolda bırakıp yenilerini alma yoluna gitmektedirler. Bu sebeple, öncelikle, lisans üstü ögretimde, danışmanların ve tez yöneticilerinin bu tür davranışları, getirilecek sınırlamalar ve açılacak soruşturmalarla, ilgili ögrencilerin de ifadelerine başvurularak denetim altına alınmalıdır.

2. Doktora çalışması en önemli ve en özgün olması gereken çalışmadır.Doktora tezi, alanıyla dogrudan vy yakından ilgili bir yönetici tarafından yönetilir. Bu sebeple tez çalışması, tez yöneticisi ile doktor adayının ortak eseridir. Tez yöneticisi ve doktor adayı tezin savunma aşamasına geldigine birlikte karar verirler. Aday ortak karar dogrultusunda tezi yazar ve yöneticisine teslim eder. Yönetici, tezi, kabul ettigini bildirir bir dilekçe ile, gereginin yapılması için ilgili enstitüye gönderir. Enstitü tezi şekil olarak denetler; varsa yönetici aracılıgı ile doktor adayından gerekli düzeltmeleri ister. Son düzeltmeler de yapıldıktan sonra tez tekrar yöneticinin dilekçesiyle enstitüye ulaştırılır. Enstitü tezin basım yani çogaltılma aşamasına geldigine karar verir. Bu işlemlerden sonra doktora tezi yeterli sayıda bastırılıp yani çogaltılıp bütün ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmeli; ilgili basında eleştirilmeli ve tezin ilgili yerlere teslim tarihinden en erken altı ay sonra aday ve yöneticisi tez savunmasına çagrılmalıdır.

3. Doktora jürileri en az beş üyeden oluşturulmalı; jüri üyeleri, ilgili fakülte ve enstitü kurullarınca teklif edilecek tez konusuyla dogrudan vy yakından ilgili ögretim üyeleri arasından YÖK'ndaki ilgili komisyon tarafından seçilmeli. Jüri üyeleri ayrıntılı raporlarını savunma gününden en az bir ay önce yöneticiye ve adaya ulaştırılmak üzere ilgili enstitüye göndermelidirler. Tez çalışmasının, doktor adayı ile yöneticisinin ortak eseri olması sebebiyle, savunmada yönetici ve doktor adayı, jüri karşısında taraf oluşturmak durumundadır. Savunma sırasında, yöneticinin, şekil olarak, jüri üyeleri vy dinleyiciler arasında bulunması vy adayın yanında yer alması, anlam olarak bu durumu degiştiremez. Savunmadaki başarı da, başarısızlık da yalnız adaya degil aynı zamanda yöneticiye de aittir.

4. Doktora sınavı ve tez savunması dinleyicilere açık olmalı; jüri üyeleri, tezle ilgili sorularına, adaydan ve yöneticisinden, kendi dogruları dogrultusunda bekledikleri cevapları alamadıkları takdirde, bekledikleri cevapları vermek ve tartışmaya açmak zorundadırlar. Jüri üyelerinin sorularından sonra, dinleyicilere de, tez konusuyla dogrudan ilgili, adaya, yöneticiye ve jüri üyelerine  soru sorma hakkı verilmelidir.

5. Doktor adaylarının araştırma konularıyla ilgili bütün yerli ve yabancı kaynakları - dil ve yazı ayırımı yapılmaksızın - degerlendirmiş olmaları istenmelidir.

6. Gerekli görülen konularda yabancı dillerle ögretim yapılabilmeli; ancak, ögretim üyesi olabilmek ve meslekte aşama kaydetmek için kendimize uygulattıgımız bir çeşit kültür emperyalizmi sayılan - araştırma görevlisi olabilme, yardımcı doçentlige atanma ve doçentlik yabancı dil sınavı gibi - yabancı dil sınavları kaldırılmalı; fakat araştırmalardan beklenilen ciddiyetle yabancı dil ögrenimi teşvik edilmelidir.

7. Ögretim üyesi adaylarının profesörlüge yükselinceye kadar kendileri için çalışmaları bugüne kadar adeta teşvik edilmiştir. Bu durum bu kimselerin ülkemiz için çalışma yaşlarını geciktirmektedir. Bu sebeple, yardımcı doçentlik, doçentlik ve profesörlük unvan olmaktan çıkarılıp kadro haline getirilmeli; böylece bu unvanların ilgisiz yerlerde (idari görevler, kişisel ilişkiler vbg. durumlarda) gelişi güzel kullanımları son bulacagı gibi; doktora yapmış araştırma görevlilerinin, en az iki yarı yıl (lisans düzeyinde) deneyim kazanma dersi okuttuktan sonra yeterli görüldükleri takdirde yardımcı doçentlik kadrosuna; yardımcı doçentlerin, araştırmaları yanında özellikle egitim ve ögretim faaliyetlerindeki başarıları da (yönettigi lisans ve yüksek lisans çalışmaları; okuttugu dersler; yetiştirdigi ögrencilerin başarıları vbg.) degerlendirilerek doçentlik kadrosuna; doçentlerin de, aynı şekilde davranılarak (yönettigi lisans ve yüksek lisans çalışmaları; okuttugu dersler; yetiştirdigi ögrencilerin başarıları, artı yönettigi doktora çalışmaları vbg. degerlendirildikten sonra) profesörlük kadrosuna atanabilmelerinin  saglanmasına zemin hazırlanmış olacaktır. Profesörlük kadrosu oturulup kalkılmayan bir kadro olmamalı, profesörler de, iki vy üç yılda bir denetlenmeli ve başarısızlıkları görüldügü takdirde bir alt kadroya alınabilmelidirler.

8. Günümüzde haberleşme imkanlarının çok gelişmiş olmasına ragmen etkin bir şekilde yaşayarak ögrenmek ögrenme yollarının başında gelmektedir. İmkanlar ölçüsünde yurt dışında, lisans, yüksek lisans ve doktora çalışmaları yaptırılmalı; ülkemize bilgi akışının devamlılıgı kesintiye ugratılmamalıdır. Yurt dışında yapılan çalışmalar, ülkemizdeki geçerliliklerini, muadelet esasına göre degil de, yurt içindeki çalışmalarla aynı yollardan geçerek kazanmalıdır.

9. Üniversiteler, lisans, yüksek lisans ve doktora yaptırabilmek için, kadrolarında bulunan ögretim üyeleriyle ilgili gerekli bilgileri YÖK'na ulaştırmalı; YÖK'nda bu bilgiler degerlendirildikten sonra ilgili üniversitelerin hangi konularda ne tür çalışmaları yaptırabileceklerine karar verilmelidir.

10. Degişik düzeylerdeki araştırma konuları ülkemizin ve dünyamızın ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, YÖK'nda ilgili kuruluşlarla temasa geçilerek belirlenmeli; bu kurul tarafından araştırılması gerekli görülen konular sistemli bir şekilde üniversitelerin ilgili birimlerine duyurulmalıdır.

11. Yüksek lisans ve doktora düzeyinde yapılan araştırmalarda bir koordinasyon eksikliginden olsa gerek aynı konuların aynı zamanda degişik yerlerde tekrar çalışıldıgı görülmektedir. Bu durum zaman israfına ve araştırma tekrarlarına yol açmaktadır. Durumun düzeltilmesi için YÖK'nun aylık bir bültenle araştırılmakta olan konuları üniversitelerin ilgili birimlerine bildirmesi uygun olur.

12. Bütün raporların ve tezkiyelerin ilgililerine olan gizliligi kaldırılmalı. Bir ast tarafından, bir astı hakkında, bir üste verilen tezkiyenin olumsuzlukları, astın astının kendisine çekidüzen verebilmesi için, kendisine bir üstü tarafından yazılı olarak bildirilmelidir.

---

efrasiyap2@yahoo.com
  

---

  

---

1.1.Toplumumuz genelde bilgiden çok diplomaya önem verdigi için olsa gerek, gençlerimizin önemli bir kesimi, bilgi edinmekten çok nasıl olursa olsun bir diploma almak peşindedir. Bunun en açık delili, alınan en sıkı önlemlere ragmen sınavlardaki -çogu resmiyete konulmayan- kopyeye teşebbüs hadiseleridir.

1.2. Sahasında bilgili olmanın önemsenmemesi yüzünden, derse girmeyen, dersi konu ile ilgisiz şeylerle dolduran, "bol not" veren hocalar "baba" sayılmakta; dersini ve sınavlarını ciddiye alan hocalar "gaddar" ve "sıfırcı", dünyadaki yenilik ve gelişmeleri izleyip ögrencilerine ulaştırmak isteyen hocalar ise "ukala" diye adlandırılmakta ve "dersi zorlaştırıyor" diye yöneticilere şikayet edilmektedir.

Bu bakımdan yöneticilerin ilk yapacagı şey, zorlayıcı ve korkutucu önlemler almaktan çok, toplumumuza ve dolayısiyle ögrencilerimize günümüz dünyasında refaha ve başarıya ulaşmak için bilgi edinmenin önemini kavratmak olmalıdır.

2.  ÖGRENCİNİN ÜNİVERSİTE İLE İLİŞKİSİNİN KESİLMEMESİ

2.1. Yüksek ögretim egitim sürecinin en pahalı kesimidir, ve bunun devlete dolayısiyle millete olan yükü de hayli büyüktür. Üstelik sonuçları da birçok yatırımda oldugu gibi hemen elde edilemez, ve pek tabii olarak yüksek ögrenim görmek milletin her ferdine de nasip olmaz. Bu bakımdan, yüksek ögretimde, en büyük ekonomik deger olan insanı zayi etmemek için gerekli önlemlerin çok dikkatle alınması önemli bir husustur. Ülkemizde, birkaç dersteki başarısızlıgından dolayı ögrencinin üniversiteyle ilişkisini kesmek yolu kanaatimce yanlıştır. Bugüne kadar da zaman zaman çıkarılan "haklar" ve "aflar"la yürümedigi de görülmüştür.

2.2. Diger taraftan, bu yöntem, gençlerimizi strese iterek başarısız kıldıgı gibi, sonuçta onları yalvaran, aglayan, aracılar arayan, hakkına razı olmayan, saglıksız, düşük nitelikli bir nesil olarak gelecegimize sunmaktadır.

Bu hususta teklifim şudur:

Bir ögrenci bir dersi ilk defa alıyorsa, bu kendisine mümkün oldugunca masrafsız saglansın. Bu, o ögrencinin, o noktaya gelinceye kadar gösterdigi başarıya milletimizin bir armaganı olsun. Ama, bütünlemeye kaldıgı takdirde, bütünleme sınavı için yapılacak harcamanın emsalleriyle bölüştürülerek kendisine düşen kısmını -- Aslında gelişmiş birçok üniversitede bulunmayan bütünleme sınavlarının gerekip gerekmedigi ayrıca tartışılmalıdır.--; dersi tekrar almak mecburiyetinde kaldıgı takdirde, o dersin üniversitede okutulması için yapılacak harcamanın yine emsalleriyle bölüştürülerek kendisine düşen kısmını ödesin. Bu harçları ödedigi müddetçe de bütünlemeye (?) de kalabilsin; dersleri de başarıncaya kadar tekrar tekrar alabilsin. Ancak başarısızlıgından dolayı üniversiteyle ilgisi kendisi isteyinceye kadar kesilmesin. Özet olarak, ögrenciye bedeli mukabilinde sonsuz hak verilsin.

Bütünleme sınavlarında (?) ve ders tekrarlarında alınacak harçların hesaplanmasında, ögretim üyelerine ödenen ücretlerden, malzeme masraflarına; personel giderlerinden, binaların amortisman, bakım, onarım, aydınlatma, ısıtma vs. masraflarına kadar bölüştürülmesi mümkün olan bütün harcamalar göz önünde bulundurulsun.

Bu şartlar altında, ögrenci, her sömestre başaracagı kadar ders alıp aldıgı dersleri hakkiyle ögrenmiş; böylece şimdiye kadar süregeldigi gibi "suyu getirenle testiyi kıranı bir tutmak" adaletsizligine de son verilmiş olacaktır. İmkan buldukça kendisini her zaman deneme şansına sahip olan ögrenci, sınavlara daha rahat hazırlanacak, "üniversiteyle ilişkisi kesilme" korkusunu yaşamayacagı için girdigi sınavlarda daha da dikkatli ve başarılı olacak, mezun oldugunda da bilgisine güvenir, yaratıcı ve saglıklı bir karakter taşıma, mensubu bulundugu topluma daha iyi hizmet verme imkanına kavuşacaktır.

3.  BRANŞ DERSLERİNE AGIRLIK VERİLMESİ:

Üniversite ögrencilerinin aldıkları branş derslerinin oranı yıldan yıla azalmaktadır. Bu durum, her yıl sahasında daha az bilgili mezunların meslek hayatına atılmasına ve birçok şeyi milletin sırtında sınama ve yanılma yoluyla ögrenmesine yol açmaktadır. Her şeyi ögretmek isterken hiçbir şey ögretemedigimiz mezunlarımızın yetersizliklerinden kaynaklanan zararların hesaplanması, bu konuda da yetkili ve yeterli elemanlar yetiştiremedigimiz için bugün imkansızdır. Durumun farkına varan ögrencilerimizden bazıları, bizlere "ne ögrenmege geldik, ne ögreniyoruz?" sorusunu yöneltmektedirler. Biz de, hiç bizim kabahatimiz yokmuş gibi, "YÖK böyle istiyor." diyip işin içinden çıktıgımızı sanıyoruz ama, yarın, dünya teknolojisi ve kültürü üzerinde söz sahibi bir nesil yetiştirebilmek için branş derslerinin oranını yükseltmemiz, ihtisasa önem vermemiz gerektigini de herhalde hiçbirimiz inkar etmiyoruz.

Branş derslerinin agırlıgını artırmak için:

3.1. İtici gücümüz olan İnkılap Tarihimiz, orta ögretimde bütün incelikleriyle ögretilmeli; üniversite giriş sınavlarına girebilmek için bu dersin merkezi sistemle öncelikle sınavı yapılmalı; bu sınavda başarı gösteren ögrenciler üniversite giriş sınavlarına kabul edilmeli. Üniversite giriş sınavını kazanıp üniversiteye giren ögrencilerden ilgili bölüm ögrencileri dışındakiler, meslek hayatına atılıncaya kadar bu dersten sorumlu tutulmamalı.

3.2. Üniversitelerimize gelen ögrencilerimizin bir kısmı üniversitelerimizin çogunda egitim ve ögretim dili olan Türkçe bakımından yetersizdir. Türkçe ögrenimine orta ögretimde agırlık verilmeli, üniversiteye girme hakkını elde eden ögrenciler ayrıca merkezi sistemle Türkçe sınavına tabi tutulmalı, ögrenim dili yetersiz görülenler, önce dil okullarına gönderilmeli, yılda iki kez yapılacak olan yeterlik sınavını başarıncaya kadar branş derslerine başlatılmamalı.

3.3. Yabancı dil ögrenimi, branş dersleri dışında tutulmalı. Zorla degil, isteyenler için her üniversitenin bünyesinde açılacak dörder aylık sekiz seviyeli kurslar halinde verilmeli. Kurslara devam edip başaranlara, başardıgı kursla ilgili ayrıca sertifika verilmeli.

3.4. Beden egitimi, pratik beceriler, güzel sanatlar ve pratik bilgisayar programcılıgıyla ilgili dersler, yine branş dersleri dışında tutulmalı; her üniversitenin bünyesinde ögrencilerin bu ve benzeri konulardaki amatörce zevklerini vy profesyonelce becerilerini geliştirmek için imkanlar hazırlanmalı, kurslar açılmalı, başarılı ögrencilere ayrıca sertifikalar verilmeli.

3.5. Ögretmenlik kurumu ciddiye alınmalı; fakülte mezunu ögrenciler arasından yapılacak sınavı kazananlar yüksek lisans seviyesinde ögretim yapan ögretmen okullarına alınarak branşlarında ögretmen olarak yetiştirilmeli. Başarılı olanlara bu konuda ayrıca yüksek lisans diploması verilmeli. Üniversitelerde lisans seviyesinde pedagoji okutulması sadece ilgili bölümün ögrencilerine yönelik olmalıdır.

4.  DERSLERİN USULÜNE UYGUN OLARAK YAPILMASI:

4.1. Belli bir branşta, her dersin ögretim süresi biribirine eşit olmadıgı gibi, çok kere dersler biribirleriyle bir öncelik-sonralık ilişkisine de baglı bulunurlar. Bu bakımdan hangi dersin ne kadar süre ve hangi derslerden önce vy sonra okutulacagı incelikli bir şekilde tespit edilmeli. Belli derslerde başarılı olamayan ögrenciler bu derslere baglı dersleri alamamalıdır. Her dersin bitirme sınavı o dersin ögretiminin sonunda yapılmalı. Bugün yaptıgımız ara bitirme sınavı niteligindeki sınavlardan kaçınılmalıdır.

4.2. Kalabalık ve elverişsiz dershanelerde egitim görmek ögrencilerimizin başlıca dertlerinden biridir. Bilhassa, yogun dikkat gerektiren dil ve matematik agırlıklı derslerde, laboratuvarlarda bir hocanın kontrolü altında bulundurulan ögrencilerin sayısının 25'i aşmamasına özen gösterilmeli. Yine bu tür derslerde ögretim üyeleri her ögrenciyle ayrı ayrı ilgilenmeli; onların konuya uyumlarını saglamalıdır.

5.  SINAVLARIN ÖGRENCİYE GÜVEN VERİCİ OLMASI:

Birçok dersin sınavlarına ögrencilerimiz kendilerinden ne istendigini bilmeden girmekte, durumlarının ögretim üyelerince keyfi olarak degerlendirildigi düşüncesine kapılmaktadırlar.

5.1. Sınavlarda degerlendirmeye esas alınacak ölçüler, her ders için önceden ögrencilere duyurulmalı.

5.2. Vize sınavları kaldırılmalı -Bazı derslerin sonunda hoca feed-back yapmak amacıyla birkaç dakikalık bir sınav yapabilir-; bunların yerine her ders için en az bir deneme sınavı yapılmalı. Deneme sınavında sorulan soruların çözümleri vy dogru cevapları duruma göre ya ilan edilmeli vy derste ögrencilerle tartışılarak verilmelidir. Ayrıca bu deneme sınavlarının evrakı ilgili ögretim üyelerince dönem sınavında uygulanan ölçülerle degerlendirildikten sonra ögrencilere dagıtılmalıdır.

5.3. Dönem sonunda yapılacak sözlü sınavlar dinleyicilere açık olmalı. Yazılı sınavların evrakı yanlışları ve eksikleri anlaşılır şekilde işaretlendikten sonra ögrencinin bizzat kendisine ve dileyen arkadaşlarına gösterilmeli. Uygun bir süre zarfında, varsa itirazlar degerlendirildikten sonra, sınav evrakı hocanın imzasıyla idarece arşivlenmelidir.
 

6.  DEGERLENDİRMEDE ÜLKEMİZ GERÇEKLERİNİN DİKKATE ALINMASI:

Ögrencilerimizin önemli bir kesimi, mezun olduktan sonra diledikleri işi elde etmek için girdikleri üniversite sonrası sınavlarda başarısız olmakta, kendi başlarına iş kuramamakta ve bu yüzden kendi yetiştiricilerini suçlamaktadırlar.

6.1. Bu sebeple, üniversite ögretiminde 100 üzerinden 50 puanın geçerli sayılması yanlıştır. Hoca olarak esasen çogumuz, mahkemelere kadar ulaşan itirazlarla ugraşmamak için hemen hemen her zaman degerlendirmede 10-15 puanlık fazla not vermeyi adet haline getirmiş bulunuyoruz. Bu da, belli bir konuda % 35-40 nisbetinde başarılı olmayı yeterli görmek demektir ki, ileriki yıllarda yaratıcı güç elde etmek için yetersizdir.

6.2. Kanaatimce, Türkiye şartlarında, branş derslerinde geçerli notun en az 100 üzerinden 75 (yetmişbeş) olması gerekmektedir. Branş derslerinin tartılı ortalaması ögrencinin mezuniyet derecesini belirlemelidir. Ölçü bu olunca, yetiştiricilerini suçlayan mezunların sayısı oldukça azalacaktır.

7.  ÜNİVERSİTENİN MADDİ VARLIGININ KORUNMASI:

Ögrencilerimizin diger bir şikayeti de, binaların harap ve bakımsız, ders araç ve gereçlerinin yok vy arızalı ve yetersiz olmaları konusundadır. Biz tecrübemizle biliyoruz ki, zamanında gereken egitim verilmedigi için gençligimizin oldukça genel bir özelligi de kamu malına karşı saygısız vy en azından kayıtsız olmaktır. Bu durum, üniversitelerimizde her yıl devlet tarafından karşılanması gereken büyük masraflara zemin hazırlamaktadır. Bu masrafları azaltmak için, egitimin yanında, faili meçhul hasarların giderilmesinde kullanılmak üzere personel (ögretim üyeleri dahil) ve ögrencilerden uygun bir depozito hesaplanarak alınmalı ve yıl sonunda yapılan harcamalar düşüldükten sonra, kalanı ilgililerin katılma oranına göre bölüştürülmeli ve her yıl bu böyle tekrarlanmalıdır. Böylece, belki kesemize dokundugunu görüp, kamu malının korunmasına da ister istemez alışmış olacagımızı ve bu konudaki şikayetlerin de azalacagını sanıyorum.
 

---

 

ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ'NÜN
"ÜNİVERSİTEMİZ'DE YARDIMCI DOÇENTLİK, DOÇENTLİK VE PROFESÖRLÜK KADROLARINA YÜKSELTİLME VE ATANMALARDA DİKKATE ALINACAK AKADEMİK KRİTERLER"
  KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ

Enstitümüz, "akademik kriterlerle ilgili taslak metin"'de teklif edilen degerlendirme yöntemini uygun görmektedir. Ancak,

1. Üniversitemiz'in gelişme süreci de dikkate alınarak, bazı alanlarda, söz konusu degerlendirme ölçütlerini katı bir şekilde kullanarak eleman temin etmenin güçlüklerini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Biliyoruz ki, Üniversitemiz'de, zaman zaman, bazı kadrolara eleman temini için, ön koşulsuz olarak ilan verdigimiz halde, söz konusu kadrolara atanmak istegiyle baş vuruda bulunan olmamaktadır. Söz konusu degerlendirme ölçütlerini katı bir şekilde ön koşul olarak ilanlarımıza koydugumuz takdirde, bazan yıllarca emek verip yetiştirdigimiz birçok elemanımızın istenilen puanları tutturamadıkları için başka alanlara veya yeni kurulan üniversitelere gidebileceklerini göz ardı etmemeliyiz. Getirilmesi teklif edilen bu degerlendirme yönteminin, bir kadroya baş vuran birden fazla eleman arasında, objektif, hak ve adalete uygun bir seçim yapabilmek için daha isabetli sonuçlar alınmasını saglayacagı,

2. Günümüzde hızla gelişen "internet teknolojisi" akademik faaliyetlere göz ardı edilemeyecek önemli bir boyut kazandırmıştır. Gelişmiş ülkelerde internet üzerinden önemli ölçüde egitim ve ögretim faaliyetleri sunulmaya başlanmıştır. Çok yakında, ülkemizde de, birçok ders, konferans, bilimsel toplantı, seminer, sınav vb. internet üzerinden interaktif bir şekilde yapılacaktır. Söz konusu degerlendirme ölçütleri arasında, internet üzerindeki, web sayfası sunumları, baglantıları, bilimsel tartışma grubu faaliyetleri, egitim-ögretim ve benzeri alanlarla ilgili yayım faaliyetlerinin de puanlamada dikkate alınmasının bu tasarıya daha çagdaş bir boyut kazandıracagı ve gelişmiş ülkelerde oldugu gibi, Ülkemiz'de ve Üniversitemiz'de de bilim insanlarının internet üzerindeki çalışmalarını cesaretlendirmiş olacagı,

3. Bu kriterlerin getirilmek istenmesinin amacı, anladıgımız kadarıyla, Üniversitemiz'de egitim ve ögretim kalitesini yükseltmektir. Bunu temin etmek için, diger faaliyetlerin yanında, doktora programlarının ciddiyetle yürütülmesi ve bu programlara alınacak ögrencilerin seçiminde titizlik gösterilmesi gerektigi,

4. Ayrıca, Üniversitemiz elemanlarının yaptıkları bilimsel faaliyetlerin (kitap, makale, bildiri vb.) basılıp yayımlanabilme kolaylıgına kavuşturulmasının ve hatta Üniversitemiz sunucularında (ing. server) her ögretim elemanı için bir e-posta (ing. e-mail) adresi ile bir de web sayfası ve ftp kütügü açarak veya dosyalarını yedekleyerek bilimsel faaliyetlerini internet üzerinden de sürdürebilmesini saglayacak, şimdilik en az 5MB'lık bir yer ayrılmasının bu tür faaliyetlerde bulunanları teşvik edecegi ve bu tür faaliyetlerin doguracagı eleştiri ve yorumlarla egitim ve ögretim kalitesini de önemli ölçüde  yükseltecegi

görüşündeyiz.

 

EGİTİM ve ÖGRETİMİN GELECEGİ

 bir zamanlar, güçlü devletlerin, daha güçlü olabilmek ve güçlü kalabilmek için gelişmelerine destek verdikleri, iletişim ve bilişim teknolojileri, şimdi, despot devletleri, özellikle bu devletlerin milletlerini yönlendirme gücünü giderek zayıflatıyor, yok ediyor. dünyamızdaki bilgi dolaşımı, artık, ne aşılmaz daglar, ne geçilmez denizler, ne de çok yerde sadece haritalarda kalan siyasi sınırlarla engellenebiliyor. zamandan ve mekandan bagımsız olarak her türlü bilgi, hemen her özelligiyle, dolaşıyor, bölüşülüyor, eleştiriliyor, geliştiriliyor, bütün mal ve hizmetlerden daha kolay bir şekilde alınıp satılıyor. ilgilenen, ilgilendigi konuda, dogru-yanlış her türlü bilgiye, bir yolunu, yöntemini bulup diledigi yerde ve en kısa zamanda, en kolay, en ucuz şekilde ulaşabiliyor. geleneksel, şekilci, programlı, müfredatlı, ders kitaplı, hocalı, okullu, sınıflı, sınavlı, notlu, karneli, rozetli, uniformalı, törenli, ayrıcalıklı, çok kez dünyaya tek gözle bakan sloganlarla pekiştirilmiş tekelci egitim ve ögretim sistemleri, yerlerini, giderek, ögrenmek ve uygulamak istedigini, diledigin zamanda, diledigin yerde, diledigin kaynaktan, diledigin şekilde ayrıcalıksız ögren olarak tanımlayabilecegimiz, şekli atıp anlamı ön plana çıkaran yeni bir sisteme -sistem diyebilirsek- bırakıyor. yıllarca baglanıp aklımızca yücelttigimiz ve devlet tekelinde tutmaya çalıştıgımız milli kültürümüz, milli egitimimiz, tevhiditedrisatımız bütün kurumlarıyla sarsılıyor; çöktü çöküyor. biz, dünün, otoriter ve her buyurdugu dogru kabul edilen babaları, hocaları; bugünkü çocuklarımızın, ögrencilerimizin önünde, sergiledigimiz despotça davranışlarımızla, ibretle seyrettikleri birer arkeolojik kalıntı durumuna dönüştük. onları aç susuz bırakabiliyoruz, ezebiliyoruz, hatta bir sekilde manen öldürebiliyoruz; ama, onların, istemedigimiz, hoşlanmadıgımız sırları, bilgileri, yöntemleri edinmelerini, yorumlamalarını, uygulamalarını ve ulaştıkları, bizleri yalanlayan, haksız çıkaran sonuçları yüzümüze haykırmalarını önleyemiyoruz. hemen hepsi, yasaklarımızın, yasaklarımızı depoladıgımız yasakçı beyinlerimizle birlikte son bulacagını biliyorlar. istesek de istemesek de, torunlarımız, yirmibirinci yüzyılın teknolojisinden, taş devri insanlarının ögrenme ve uygulama mantıgıyla yararlanacaklar. bilgi ve becerilerini, -ne yöntemle edinildikleri zaman zaman tartışma konusu olan- diplomalarla, sertifikalarla, ehliyetnamelerle, ruhsatlarla, mazbatalarla belgelemek yerine, ayrıcalıksız uygulayarak kanıtlamak zorunda olduklarının bilincini yaşayacaklar. devlet de dahil bütün kurumlar, fertler ihtiyaç duydugu sürece, fertlere hizmet verdigi sürece var olabilecekler. üzgünüm; vatan, çokları için, ugrunda ölünecek yer degil, yaşarken insanca yaşanılabilecek yer anlamına geliyor artık. yasakların, günahların, hamasi nutukların, polisiye tedbirlerin, terör fırtınalarının, fertlerin işine yaramayan kurumlara, kavramlara bag dokusu oluşturdugu günler gerilerde kalmak üzere.
 

degil, "internet kafe"lerdeki, genç üniversite ögrencilerinin arasında benim gibi yaşını başını almış sıradan vatandaşları; "anaokulu oyun salonları"ndaki, dört beş yaşlarındaki çocukları, giderek artan oranlarda, bilgisayarların başında internette "sörf" yaparken gördügümde; yiyecek ekmegi, içecek suyu olmayan evlere bilgisayarların ve internet baglantılarının girdigini ögrendigimde, yukarıda anlatmaya çalıştıgım durumun, hala devlet büyüklerimiz, hatta nice anlı şanlı prof. dr. üniversite hocalarımız tarafından farkedilmemiş olmasını aklım almıyor dogrusu. galiba özürlüyüm. özür dilerim.

İNSAN HAKLARI DERNEGİ İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu; İnsanlık topluluğunun bütün bireyleriyle kuruluşlarının bu Bildirgeyi her zaman göz önünde tutarak eğitim ve öğretim yoluyla bu hak ve özgürlüklere saygıyı geliştirmeye, giderek artan ulusal ve uluslararası önlemlerle gerek üye devletlerin halkları ve gerekse bu devletlerin yönetimi altındaki ülkeler halkları arasında bu hakların dünyaca etkin olarak tanınmasını ve uygulanmasını sağlamaya çaba göstermeleri amacıyla tüm halklar ve uluslar için ortak ideal ölçüleri belirleyen bu İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini ilan eder. * Madde 1: Bütün insanlar hakları ve onurları eşit ve özgür olarak doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik duyguları ile davranmalıdırlar. * Madde 2: Herkes, ırk, renk, cins, dil, din, siyasal veya diğer bir inanç, ulusal ya da toplumsal köken, servet, doğuş ya da herhangi başka bir durumdan dolayı ayrıma uğramadan, bu bildiride ilan olunan hak ve özgürlüklerden yararlanma hakkına sahiptir. Dahası, insanlar arasında, uyruğu bulundukları ülkenin ya da bölgenin, bağımsız veya bağımlı, özerk ya da herhangi bir biçimde kısıtlı oluşuna bakılarak; o ülkeye ya da bölgenin siyasal, hukuki veya uluslararası konumundan dolayı ayrım yapılamaz. * Madde 3: Yaşam, özgürlük ve kişisel güvenlik her insanın hakkıdır. * Madde 4: Hiç kimse kölelik ya da kulluk altında bulundurulamaz; kölelik ve köle ticareti her türlü biçimi ile yasaktır. * Madde 5: Hiç kimseye işkence ve zulüm uygulanamaz, insanlık dışı ya da onur kırıcı biçimde davranılamaz, ceza verilemez. * Madde 6: Herkes, nerede olursa olsun, hukuki kişiliğinin tanınması hakkına sahiptir. * Madde 7: Yasalar önünde herkes eşittir ve yasaların koruyuculuğundan eşit olarak faydalanma hakkına sahiptir. Bütün insanların bu bildiriye aykırı her türlü ayrımcı uygulamaya ve böyle bir ayrıma özendirici her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır. * Madde 8: Her insanın, kendisine yasalarla tanınan temel haklara aykırı uygulamalar karşısında, hak ve hukukunun fiilen korunması için, bu işle görevli ulusal mahkemelere başvurma hakkı vardır. * Madde 9: Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz, alıkonamaz veya sürgün edilemez. * Madde 10: Herkes, haklarının, sorumluluklarının ya da kendisine yönelik, cezayı gerektirir herhangi bir suçlamanın açıklığa kavuşturulmasında, davasının, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde hakkaniyetle ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.  * Madde 11: Bir suç işlemekten sanık her insan, savunulması için kendisine gerekli bütün koşulların sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama ile, yasalar uyarınca suçlu olduğu kanıtlanmadıkça suçsuz sayılır. Hiç kimse, işlendikleri sırada ulusal ya da uluslararası hukuka göre suç oluşturmayan fiillerden veya ihmallerden ötürü mahkum edilemez. Bunun gibi, suçun işlendiği sırada uygulanan cezadan daha şiddetli bir cezaya çarptırılamaz. * Madde 12: Hiç kimsenin özel hayatına, ailesine, konutuna ya da haberleşme ve yazışmalarına keyfi olarak karışılamaz, şeref ve ününe sataşılamaz. Herkesin bu tür sataşma ve karışmalara karşı yasalarla korunmaya hakkı vardır. * Madde 13: Herkesin herhangi bir devletin toprakları üzerinde serbestçe yolculuk etmek ve yerleşeceği yeri seçmek hakkı vardır. Her insanın kendi ülkesi de içinde olmak üzere, herhangi bir ülkeyi terketmeye ve yeniden dönmeye hakkı vardır. * Madde 14: Her insanın zulüm karşısında, başka ülkelere sığınmaya ve bu ülkelerde sığınmacı işlemi görmeye hakkı vardır. Bu hak, siyasal olmayan suçlar veya Birleşmiş Milletler ilke ve amaçlarına aykırı faaliyetlerden dolayı açılan kovuşturmalar halinde ileri sürülemez. * Madde 15: Her insanın bir ülkenin vatandaşı olma hakkı vardır. Hiç kimse keyfi olarak vatandaşlığından ya da vatandaşlığı değiştirmek hakkından yoksun bırakılamaz. * Madde 16: Evlilik çağına varan her erkek ve kadın, ırk, vatandaşlık ya da din bakımından hiçbir sınırlama ile karşılaşmaksızın, evlenmek ve yuva kurmak hakkına sahiptir. Kadın ve erkek, evliliğin kuruluşu, devamı ve sona erdirilişinde eşit haklara sahiptirler. Evlilik ancak evlenecek kişilerin özgür ve kesin istekleri ile kurulabilir. Aile toplumun temel unsurudur; toplum ve devlet tarafından korunmak hakkına sahiptir.  * Madde 17: Her insanın tek başına ya da başkaları ile birlikte mal ve mülk edinme hakkı vardır. Hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılamaz. * Madde 18: Her insanın düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, din ya da inanç değiştirme özgürlüğünü, din ya da inancını tek başına ya da topluca, açık veya özel biçimde, öğretme, uygulama, ibadet ve ayinlerle açığa vurma özgürlüğünü de kapsar. * Madde 19: Her insanın, düşüncelerini özgürce açıklamaya hakkı vardır. Bu hak, düşüncelerinden ötürü rahatsız edilmemek, ülke sınırları söz konusu olmadan bilgi ve düşünceleri, her türlü araç ve yollarla aramak, elde etmek ve yaymak hakkını gerektirir. * Madde 20: Her insan barışcıl amaçlarla toplanma ve dernek kurma ve bir derneğe katılma hakkına sahiptir. Hiç kimse bir derneğe katılmaya zorlanamaz. * Madde 21: Her insanın doğrudan doğruya ya da serbestçe seçtiği temsilcileri aracılığı ile ülkesinin yönetimine katılma hakkı vardır. Herkesin, ülkesinin kamu hizmetlerinden eşit olarak yararlanma hakkı vardır. İktidarın gücünün tek kaynağı halk iradesidir. Bu irade, genel ve eşit oy hakkına dayalı, belli aralıklarla tekrarlanan, gizli oylama ya da serbestliği sağlayacak benzer bir yöntemle yapılan dürüst seçimlerle ortaya konur. * Madde 22: Her insanın, toplumun bir üyesi olarak, sosyal güvencesi, şahsiyetinin serbestçe gelişmesi ve onuru için zorunlu olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakları vardır. Bireyler, her devletin, kuruluşları ve kaynakları gözönüne alınarak ortaya konacak ulusal çabalar ve uluslararası işbirliği yoluyla bu haklarından yararlanırlar.  * Madde 23: Her insanın çalışmaya, mesleğini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizliğe karşı korunmaya hakkı vardır. Herkesin, hiçbir ayrım yapılmaksızın eşit iş karşılığında eşit ücret hakkı vardır. Çalışan her insanın kendisine ve ailesine insan onuruna yakışır bir yaşam sağlayacak ve gerekirse sosyal güvencelerle de tamamlanacak adil ve yeterli bir ücrete hakkı vardır. Herkesin çıkarlarının korunması amacıyla sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır. * Madde 24: Her insanın dinlenmeye, eğlenmeye, özellikle çalışma süresini akla uygun sınırlar içinde tutmaya ve belli aralıklarla ücretli tatillere hakkı vardır.  * Madde 25: Her insanın, yiyecek, giyecek, konut, sağlık hizmetleri ve gerekli toplumsal hizmetler de içinde olmak üzere; kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahını sağlayacak uygun bir yaşam düzeyine hakkı vardır. İşsizlik, hastalık, dulluk, ihtiyarlık ya da geçim olanaklarından iradesi dışında yoksun kaldığı diğer hallerde sosyal güvence hakkına sahiptir. Anneler ve çocuklar öncelikle özen ve yardım görmek hakkına sahiptirler. Bütün çocuklar evlilik içinde ya da dışında doğsunlar, aynı toplumsal güvenceden yararlanırlar. * Madde 26: Her insanın eğitim görme hakkı vardır. Eğitim parasızdır, hiç olmazsa ilk ve temel eğitim evresinde böyle olmalıdır. İlk öğretim zorunludur. Teknik ve mesleki eğitimden herkes yararlanabilmelidir. Yüksek öğrenim herkese, yeteneklerinin ve başarılarının elverdiği ölçüde tam bir eşitlikle açık olmalıdır. Eğitim, insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve insan hakları ile temel özgürlüklere saygının güçlenmesini amaçlamalıdır. Bütün uluslar ırk ve dinler arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş Milletler'in barışın korunması yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir. Anne ve babalar, çocuklarına verilecek eğitimin türünü seçmek hakkına sahiptirler. * Madde 27: Her insanın toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılmaya, güzel sanatlardan zevk almaya, bilimsel ilerlemeden ve bunun nimetlerinden pay almaya hakkı vardır. Her insanın, sahibi bulunduğu her türlü bilimsel, edebi ve sanatsal yapıttan doğan manevi ve maddi çıkarlarının korunması hakkı vardır. * Madde 28: Her insanın, işbu Bildiride açıklanan hak ve özgürlüklerin tam anlamıyla uygulanmasını sağlayacak bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır. * Madde 29: Her insanın, şahsiyetinin serbest ve tam gelişmesinin ancak içinde yaşaması ile mümkün olduğu topluma karşı ödevleri vardır. Her insan, hakları ve özgürlüklerinden yararlanırken, sadece, başkalarının da hak ve özgürlüklerinin tanınması ve korunması amacıyla; ahlak, kamu düzeni ve genel refahın, demokratik bir toplum yapısındaki haklı gereklerini karşılamak için, ancak yasanın koyduğu kısıtlamalara tabidir. Bu hak ve özgürlükler hiçbir surette Birleşmiş Milletler'in amaç ve ilkelerine aykırı olarak kullanılamaz. * Madde 30: Bu Bildirinin hiçbir hükmü, içinde ilan edilen hak ve özgürlüklerin, bir devlet, zümre ya da kişi tarafından yok edilmesini savunmaya, veya bunu fiilen gerçekleştirmeye hak verdirir biçimde yorumlanamaz.